DevOps دوآپس چیست؟

توسعه عملیات یا دواپس (DevOps) مخفف نام دو تیم مستقل، توسعه نرم‌افزار Development  و عملیات فناوری اطلاعات Operations است. دواپس، مجموعه‌ای از روش‌ها و فرایندها و ابزارهایی است که با تمرکز بر ارتباطات و همکاری و یکپارچگی بین تیم‌های توسعه نرم‌افزار و عملیات فناوری اطلاعات، ارزش‌های تولیدشده را به‌طور سریع و مداوم به مشتریان نهایی می‌رساند.

ترکیب این دو کلمه در کنار هم به این نکته اشاره دارد که تیم‌های توسعه و عملیات کاملا مستقل و از هم جدا کار می‌کردند، اما بعدها با ترکیب اهداف و عملکرد آنها، به تیم‌های چندتخصصی تبدیل شده و با ایجاد یک فرهنگ سازمانی جدید، مشغول به فعالیت هستند.

منظور از Development، تیم توسعه است، یعنی تمام کسانی که در ساخت محصول، خطایابی، تست و در نهایت تکمیل محصول نقش دارند.

منظور از Operation هم IT Operation یا تیم عملیاتی است. افرادی که در حالت کلی، نگهداری تجهیزات سخت افزاری، نرم افزاری، و محیط‌های عملیاتی شرکت را به عهده دارند. DevOps به سازمان‌ها کمک می‌کند تا سرعت انتقال محصولات یا خدمات خود به مشتریان را افزایش دهند، کیفیت کار را بالا نگه دارند و حضور قدرتمندی در بازار داشته باشند.

تا قبل از DevOps، تیم‌های توسعه و عملیاتی در دو محیط ایزوله و جدا از هم فعالیت داشتند. جدا بودن برنامه‌ی کاری این دو تیم باعث ایجاد تاخیر در تحویل و تکمیل پروژه می‌شد.آن زمان بدون DevOps، بیشتر وقت اعضای تیم به طراحی، تست و استقرار می‌گذشت به جای این که وقت برای ساخت پروژه واقعی صرف شود.

هدف اصلی دواپس (DevOps)

هدف دواپس (DevOps) ایجاد هماهنگی دقیق‌تر بین عملیات فناوری اطلاعات و کسب و کارهاست. این پدیده جدید، طوفان فکری اتاق‌های مدیریت هر سازمان را به تصرف خود درآورده و روش‌ها و اصول جدیدی را برای ساده‌سازی، ایجاد و استقرار نرم افزار در دوره جدید ارائه می‌دهد. این میان یک مهندس DevOps با توسعه دهندگان فناوری اطلاعات کار خواهد کرد تا هماهنگی بهتر عملیات، توسعه و آزمایش را از طریق اتوماسیون و ساده‌سازی فرآیند‌های ادغام و استقرار تسهیل کند.

نکته مهم

یک باور کلی وجود دارد که DevOps بیشتر در مورد اتوماسیون پردازش‌ها، استقرار کد و انتشار نرم افزار است. اما این صحیح نیست و بحث در این باب موارد بیشتری را پوشش می‌دهد. برای اینکه بتوانیم در این زمینه یک فرد حرفه‌ای، موفق و دارای گواهینامه DevOps باشیم، باید مهارت‌های فنی و غیر فنی را به یک اندازه در خود پرورش دهیم. شکی نیست که در آینده نیز فرصت‌های زیادی در این زمینه وجود خواهد داشت.

چرخه حیات (Life cycle) دواپس

چرخه حیات DevOps به ۵ بخش کلی تقسیم می‌شود:

• توسعه
• تست
• ادغام
• گسترش
• نظارت

در مرحله‌ی اول، کل فرآیند توسعه به چرخه‌های کوچکتر تقسیم شده و سرعت ساخت و تحویل نرم افزار بالا می‌رود. در مرحله‌ی تست، تیم تضمین کیفیت یا QA از ابزارهای مختلفی مثل Selenium برای رفع اشکلات کدهای جدید استفاده می‌کنند. در مرحله‌ی ادغام، کدهای جدید با کدهای قبلی ادغام می‌شوند. در مرحله‌ی گسترش باید شرایط به گونه‌ای باشد که هر زمان کد جدیدی به برنامه اضافه شد، در عملکرد محصول (مخصوصا اگر ترافیک زیادی داشته باشد) تاثیر منفی و نامطلوب نگذارد. در مرحله‌ی آخر و مرحله‌ی نظارت، تیم رفتار سیستم را زیر نظر داشته و باگ‌های پیش آمده را برطرف می‌کند.

مزایای استفاده از DevOps

DevOps به توسعه‌دهندگان اجازه می‌دهد که cl) Continuous Integration) و ci) Continuous Delivery) را با هم ادغام کنند. این تکنیک کمک می‌کند تا محصولات شما سریع‌تر در بازار منتشر شوند. برخی از مزایایی که با استفاده از دواپس بدست می‌آوریم عبارتند از:

• پیش‌بینی شکست یا موفقیت محصول: DevOps تا حد زیادی احتمال شکست نرم‌افزارهای جدید را کاهش می‌دهد.
• قابل تکرار بودن: به دلیل داشتن نسخه‌های گوناگون، بازگردانی نسخه‌های قدیمی را در هر زمانی ممکن می‌کند.
• نگهداری: در صورت خراب شدن نسخه‌ی جدید، بازیابی نسخه‌های قبلی بسیار راحت است.
• کیفیت بالاتر: DevOps کمک می‌کند که تیم در کنار افزایش سرعت، کیفیت را هم بالا نگه دارد.
• کاهش ریسک: دواپس مسائل امنیتی را در چرخه‌ی تحویل نرم افزار رعایت می‌کند.
• انعطاف پذیری: استفاده از این تکنیک به پایداری، امنیت و قابل تغییر بودن نرم افزار کمک می‌کند.

در چه مواقعی استفاده از DevOps ضروری است و چه زمان‌هایی استفاده از آن چندان ضرورتی ندارد؟

از DevOps بیشتر در پروژه‌های بزرگ استفاده می‌شود. مثلا در ساخت سایت‌های تجاری پیچیده یا سرویس‌هایی که مبتنی بر فضای ابری هستند. همچنین در جاهایی که اطلاعات حساس و مهمی ردوبدل می‌شوند مثل بانک‌ها، نیروگاه‌های هسته‌ای، سازمان‌های مرتبط با انرژی، نیرو و… استفاده از DevOps توصیه نمی‌شود.

به چه کسی مهندس DevOps می‌گویند؟

مهندس DevOps یک متخصص IT است که با مهندسان نرم افزار، برنامه نویسان، اپراتورهای سیستم و دیگر افراد شاغل در حوزه‌ی IT همکاری می‌کند. این شخص باید مهارت‌های سخت و فنی بالایی داشته باشد. داشتن مهارت‌های نرم به پیشرفت شغلی مهندس دواپس کمک زیادی می‌کند. چون باید با تیم‌های مختلف توسعه، عملیات و تست در ارتباط بوده و با آن‌ها همکاری داشته باشد.

برخی از مسئولیت‌ها، نقش‌ها و مهارت‌هایی که یک مهندس دواپس باید از عهده‌ی آن‌ها برآید عبارتند از:

• توانایی رفع ایرادات رایج در سیستم‌های مختلف
• طراحی، تحلیل و ارزیابی مسائل مربوط به خودکارسازی سیستم‌ها
• داشتن تجربه‌ی زیاد در برنامه نویسی زبان‌های اسکریپتی مثل پایتون، روبی، پرل و…
• تسلط به مباحث CI و CD و توانایی کار با ابزارهایی مثل Maven، Jenkins و…
• تسلط بر استفاده از نرم افزارهای مدیریت پیکربندی مثل Puppet، SaltStack و…
• آشنایی با مهارت‌های نرم و توانایی یادگیری سریع مباحث جدید
• و…دواپس به دنبال نزدیک کردن تیم توسعه و تیم عملیاتی است. اگر این امر محقق شود، سرعت ارائه‌ی محصول یا خدمات به کاربران نهایی تا حد قابل توجهی افزایش پیدا می‌کند. DevOps یک تکنولوژی یا یک نوع خاص از برنامه نویسی نیست. بلکه مجموعه‌ای از تکنیک‌ها برای افزایش بهره وری و بالا بردن راندمان کار در تیم‌ها است. از جمله مزایای دواپس نسبت به روش‌های سنتی توسعه نرم افزار می‌توان به انعطاف پذیری، کاهش ریسک، کیفیت بالاتر، نگهداری، قابل تکرار بودن، پیش‌بینی شکست یا موفقیت محصول و… اشاره کرد.