جدال بر سر تکثیر یوز های ایرانی:
یوزپلنگ‌های آسیایی در حال انقراض ایران، گرفتار اختلاف‌نظر مدیران و کارشناسان شده‌اند و در تازه‌ترین اتفاق، انتقال پرحاشیه یوزپلنگ‌های پارک پردیسان به پارک ملی توران موافقان و مخالفان زیادی را رو در روی یکدیگر به صف کرد.
به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه شهروند ،موافقان معتقدند می‌توان در منطقه توران با زنده‌گیری یوزهای نر آزاد و با کمک یوزهای اسیر ماده، امکان تکثیر در اسارت یوز آسیایی را افزایش داد. مخالفان می‌گویند این اقدام بدون انجام بررسی کارشناسی زندگی اندک یوزهای باقیمانده در طبیعت ایران را به خطر می‌اندازد.ایمان معماریان دامپزشک باغ وحش ارم تهران از آن دسته مخالفانی است که به می‌گوید: اگر یوزها در همان پردیسان می‌ماندند و اجازه انجام روش‌های جدید باروری روی آنها داده می‌شد، شانس باروری‌شان به ۹۰درصد می‌رسید.اما حالا که آنها به منطقه‌ای بدون امکانات منتقل می‌شوند، شانس باروری با روش‌های نوین را از دست می‌دهند.
ناامیدی از زادآوری دلیل انتقال ایران به توران:
ایران، یوزپلنگ ماده ۳ ساله‌ای که در سال ۹۶از دست قاچاقچیان نجات یافت در اقدامی غیرمنتظره، پس از تعطیلات نوروز به منطقه توران منتقل شد.قرار بود کوشکی دیگر یوزپلنگ ایرانی نیز همراه با او به پارک ملی توران منتقل شود که به گفته مدیران سازمان حفاظت محیط‌زیست به دارت‌های بیهوشی پاسخ نداد و در پردیسان ماندگار شد. براساس برخی گزارش‌ها اما قرار است کوشکی ۱۲ساله (یوزپلنگ نر) و دلبر ۸ساله (یوزپلنگ ماده) نیز در آینده به ایران در پارک ملی توران بپیوندند.امیر عبدوس، مدیرکل حفاظت محیط‌زیست سمنان که پارک ملی توران در آن استان قرار دارد، هدف از انتقال یوزها به توران را تکثیر در اسارت با کمک یوزهای نر موجود در منطقه عنوان کرده است.
او در اظهاراتی به همشهری آن‌لاین گفته بود: «تنها امید ما برای ازدیاد نسل، ایران، ماده یوزپلنگ جوان است. ما امیدی به تولیدمثل کوشکی و دلبر نداریم. ولی ضرورت داشت آنها هم برای انجام موفقیت‌آمیز این پروژه به زیستگاه توران منتقل شوند.» اظهارات عجیب عبدوس آن‌لاین در شرایطی مطرح شده است که ایمان معماریان، دامپزشکی که فرصت کوتاهی برای بررسی یوزپلنگ‌های آسیایی پارک پردیسان داشت، همچون متخصصان تکثیر در اسارت اروپایی معتقد است: دلبر و کوشکی با وجود سن بالا و کاهش کیفیت اسپرم و تخمک، همچنان توانایی باروری دارند.این دامپزشک در واکنش به اظهارات عبدوس و در گفت‌وگو با صفحه زیست‌بوم می‌گوید:
در چندین سال متوالی و در زمان‌هایی که سازمان حفاظت محیط‌زیست اجازه می‌داد، نمونه‌های اسپرم کوشکی گرفته شده و بنابراین «مرده فرض کردن» دلبر و کوشکی در شرایطی که گناد (غده جنسی) آنها فعال است اشتباه است. مگر چند یوزپلنگ در ایران وجود دارد که تنوع ژنتیک آنها را نادیده بگیریم؟ متأسفانه تاکنون نتوانسته‌ایم حتی گناد دلبر و ایران را ذخیره کنیم.
طعمه‌گذاری برای زنده‌گیری یوزهای نر:
آنطور که امیر عبدوس، مدیر استانی سازمان حفاظت محیط‌زیست به همشهری آن‌لاین گفته است، مدیران سازمان حفاظت محیط‌زیست درصدد استفاده از ایران و کوشکی برای جلب یوزپلنگ‌های نر پارک توران با هدف زنده‌گیری و زادآوری ایران، یوزپلنگ ماده پارک پردیسان هستند. تلاش آنها بر این پایه استوار است که از ایران به‌منظور انتشار هورمون یوزپلنگ ماده در هوا و از کوشکی برای ایجاد رقابت بین یوزهای نر بهره بگیرند.
این تصمیم در شرایطی مطرح شده که به اعتقاد ایمان معماریان، دامپزشک باغ‌وحش ارم و متخصص حیات‌وحش، این روش ایرادهای بنیادین دارد و حتی خطرناک است. او به می‌گوید: یوزها در طبیعت یکدیگر را نمی‌بینند و از طریق نشانه‌گذاری بر درختان، بوته‌ها و حتی سنگ به تعیین محدوده قلمرو و جذب جنس مخالف اقدام می‌کنند.
بنابراین آنچه مدیران سازمان حفاظت محیط‌زیست مدعی آن هستند، این نشانه‌ها قابلیت انتشار در هوا ندارند. یوزهای نر الزاما با دیدن جنس ماده اقدام به جفت‌گیری نمی‌کنند و حتی در اسارت نیز با نشانه‌گذاری برای زادآوری آماده می‌شوند. بنابراین انتقال آنها به درون فنس‌های بزرگ‌تر به‌معنای موفقیت‌آمیز بودن زادآوری نیست.
انتقال زیر سایه استرس:
برخی کارشناسان معتقدند، وضعیتی که ایران و کوشکی در روزهای اخیر برای انتقال به توران از سر گذراندند، به اندازه‌ای خطرناک بود که می‌توانست جان هر دو یوزپلنگ را بگیرد. امیر عبدوس، مدیر اداره حفاظت محیط‌زیست استان سمنان اما در گفت‌وگویی دیگر با مهر گفته بود: «از ۷۵ مورد انتقال یوزها در جهان تا به حال ۲۵ مورد تلف شده و ریسک زیادی در این پروژه‌ها وجود دارد.»
استناد او اما به تحقیقی است که از اساس اشتباه ترجمه شده است.ایمان معماریان درباره این تحقیق می‌گوید: «اصل تحقیق مربوط به مصاحبه از ۷۵دامپزشک حیات‌وحش در دنیاست که از آنها در مورد جابه‌جایی یوزپلنگ پرسیده شده که ۲۴درصد آنها اعلام کردند حداقل یک‌بار در طول مدتی که با یوز کار کرده‌اند، شاهد مرگ آن در فرایند بیهوشی و جابه‌جایی بوده‌اند.
درحالی‌که تاکنون هزاران هزار جابه‌جایی یوز در دنیا صورت گرفته است. بیشترین تلفات (۲۰درصد) نیز مربوط به تراست حیات‌وحش در معرض خطر آفریقای جنوبی (EWT) است که به‌عنوان مشاور در ایران از آن یاد می‌کنند. یکی از اعضای این تراست چندی پیش در یک ای‌میل از جریان انتقال یوزها به سمنان ابراز بی‌اطلاعی کرد.
دامپزشکان اروپایی و آمریکایی که در این تحقیق شرکت کرده‌اند معتقدند به‌صورت کلی مرگ‌ومیر در انتقال پستانداران بزرگ جثه حتی آن‌هایی که پیچیدگی‌های بیشتری نسبت به یوزپلنگ دارند، به هیچ عنوان نباید بالای ۲درصد باشد. عوامل متعددی در ایجاد این تلفات دخیل هستند که یکی از مهم‌ترین آنها (۶۶٫۷درصد موارد تلف شده) مربوط به استرسی است که حیوان پیش از بیهوشی تحمل می‌کند. سپس عواملی مانند هایپرارمی، هایپوکسی (نرسیدن اکسیژن به مغز)، جعبه انتقال غیراستاندارد و تزریق با دوز بالای آنتی دوت یا از مسیر تزریق اشتباهی که برای به هوش آوردن حیوان استفاده می‌شود منجر به مرگ‌ومیر یوزها در فرایند جابه‌جایی شده است.
سلامت نیوز: جدال بر سر تکثیر یوزهای ایرانی
http://شرکت پردیس فناوری کیش-طرح مشاوره متخصصین صنعت و مدیریت