عملیات حفاری انحرافی

پردیس فناوری کیش سطوح مشاوره تخصصی حوزه مهندسی نفت-بهره برداری

حفاری انحرافی

حفاری انحرافی :

به علم حفر یک چاه  در امتداد یک مسیر مایل از پیش تعیین شده  میگویندوبرای رسیدن به هدف مشخصی حفار ی جهت دار میگویند وبرای اولین بار در سال ۱۹۱۹برای حفر یک چاه از ساحل به زیر دریا استفاده شد.

 وهدف بهره برداری ازمخزن موجود در این قسمت بود. وتاحدودی ان را نیز به حفاری افقی نیز میتوان نسبت داد که از کنترل تیم حفاری خارج شده  است

ولی در چند سال بعد از این روش برای خاموش و اتفا کردن یک چاه اتش گرفته استفاده شد و در اخر از سال۱۹۲۹ این نوع حفاری نیز وارد این صنعت شد.

 ولی به علت قیمت پایین نفت به صرفه نبود وخیلی کار بردی نداشت واما اولین چاه انحرافی ایران در سال ۱۳۷۳ در اهواز وبرا ی بهره برداری از مخزنی که زیر بیمارستان صنعت نفت و فرودگاه واقع شده بود استفاده شد

روند حفر این چاه ها وابزار مورد استفاده در این بخش

در ابتدا از ابزار ای ساده مثل وایپ استاک وابزار های چرخشی برای اعمال انحراف در چاه استفاده میشد ولی معایبی داشت از جمله زمان زیادی را صرف میکرد وحفار کنترل زیادی روی عملیات نداشتد ولی با ظهور ابزارهای جدیدی مثل موتور پی دی ام امکان هدایت قوی تر شد وباعث کنترل بهتر گردید.

نکته: البته این موتور ها نیز معایبی دارد از جمله بازدهی کم ان ها در حفاری لغزشی

وما در این نوع حفاری از دونوع موتور حفاری انحرافی با گردش گل میتوانیم استفاده کنیم نوع اول این موتور ها موتور های توربینی نام دارند .که جز اصلی ان یک پمپ محوری گریز از مرکز میباشد و نوع  دوم نیز همان موتور های پی دی ام هستند .

تمامی این نوع موتور ها دارای بخش های ثابتی به شرح زیر هستند

۱٫قطعه هدایت جریان گل

۲٫بخش انتقال قدرت

۳٫بخش پیش برنده یا قطعه رانشی

۴٫بخش قابل تنظیم

۵٫بخش روان کننده گردش موتور

علل استفاده از حفاری انحرافی و مزایای ان:

 الف) افزایش سطح تماس چاه و مخزن با حفاری زاویه دار وافقی درون لایه های تولیدی،باعث افزایش سطح درگیری ان لایه با چاه میشود ودر نهایت به افزایش تولید می انجامد.

ب) حفاری به سمت مخزن در جایی که حفاری قاءم مشکل یا ناممکن است به عنوان مثال حفاری در زیر مناطق مسکونی زیر دریاچه های یا برای پرهیز از از روبه رو شدن با سازند های سخت ودر کل عوامل محیطی وزیر سطحی سخت.

ج)  به علت داشتن تعداد زیادی تاسیسات سرچاهی در یک نقطه در سطح زمین که باعث کاهش تعدد جابه جایی های دکل وتکمیل وبهره برداری اسان تر و ارزان تر از تعداد زیادی چاه میگردد به عنوان مثال در یک دکل حفاری ۴۰چاه تولیدی  در کنار یکدیگرمیتواند حفر گردد.

د) حفاری یک چاه تخلیه ای یا چاه فشار شکن برای تخلیه ی فشار یک چاه در حال تولید وکنترل فوران چاه تولیدی: در این وضعیت حفاری چاه فشار شکن در نقطه ای دور از محدوده خطر فوران در سطح زمین اغاز شده ودر نقطه ای متقاطع با چاه فوران یافته به انتها میرسد.

 سپس سیال فوق سنگین برای کشتن چاه هدف به درون چاه فشار شکن تزریق و پمپ شده وبدین ترتیب فشار چاه هدف میشکند

محدودیت های حفاری انحرافی

با وجود تجهیزات و پیشرفت موتور های درون چاهی همچنان سرعت حفاری انحرافی بسیار کمتر از حفاری قاءم است وعلت اصلی ان توالی زمانی حفاری در حالت لغزش و حفاری دورانی و همچنین توقف حفاری در بازه های  عمقی مختلف  برای برداشت پارامتر های انحراف چاه است

برای حفر چاه هایی با زاویه ی بیشتر از  ۴۰درجه نیاز به ابزار های خاص و گران قیمت است

از دیگر مشگلات چاه های با درجه انحراف بالا هجوم ماسه های سست و ازاد به درون چاه در حین حفاری و تولید است واین مشگل علارغم پیشرفت علم همچنان برقرار است وبرای کنترل تا یک میزان زاویه ی خاصی را میتوان مورد حفار ی قرار داد

یک موضوع جالب !

درسال ۱۹۹۰کشور عراق کویت را به نفت دزدی از طریق حفر چاه های انحرافی متهم  کرد والبته به همراه یک سری مساعل سیاسی این اتهام منجر به جنگ عراق با کویت شد.

وعراق درخواست محدودیت های حفاری انحرافی را برای کویت نیز خواستار شد ودر اخر با دخالت سازمان ملل وبا  تعیین تکلیف ۱۱حلقه چاه مورد دعوا بین کویت  وعراق جنگ به  پایان رسید