بحران الودگی هوا

پردیس فناوری کیش_نقش مشاوره متخصصین صنعت و مدیریت_گروه محیط زیست

الودگی هوا

آلودگی هوا زمانی اتفاق می‌افتد که حجم زیادی از ذرات یا مواد مضر از قبیل گازها، ذرات و مولکول‌های بیولوژیکی وارد اتمسفر کره زمین شود. جو یا اتمسفر سامانه گازی طبیعی پویا و پیچیده‌ای است که زندگانی در سیاره زمین به آن وابسته‌است. کاهش ضخامت لایه ازون در استراتوسفر به خاطر آلودگی هوا، دیر زمانی است که خطری برای تندرستی مردمان و نیز زیست‌بوم‌های زمین شناخته می‌شود.

آلاینده‌ها

آلاینده ماده‌ای در هوا است که می‌تواند بر روی انسان و اکوسیستم اثرات منفی بگذارد. این ماده می‌تواند ذرات جامد، قطره‌های مایع، یا گاز باشد. آلاینده می‌تواند منبع طبیعی داشته یا ساخته دست انسان باشد. آلاینده‌ها به دسته‌های اولیه و ثانویه تقسیم می‌شوند. آلاینده‌های اولیه معمولاً توسط فرایندها ساخته می‌شوند، مانند خاکستر تولید شده توسط آتشفشان. گاز مونواکسید کربن خارج شده از اگزوز موتورهای وسایل نقلیه یا گوگرد دی‌اکسید خارج شده از دودکش کارخانه‌ها، مثال‌هایی دیگر از آلاینده‌های اولیه است. آلاینده‌های ثانویه مستقیماً منتشر نمی‌شوند، بلکه این آلاینده‌ها زمانی شکل می‌گیرند که آلاینده‌های اولیه در هوا با سایر ترکیبات واکنش نشان می‌دهند. اُزُن سطح زمین مثال مهمی از آلاینده‌های ثانویه است. برخی آلاینده‌ها هم آلاینده اولیه و هم آلاینده ثانویه محسوب می‌شوند. این آلاینده‌ها علاوه بر اینکه مستقیماً منتشر می‌شوند بعدها با سایر ترکیبات نیز واکنش می‌دهند و باعث نوعی آلودگی دیگر می‌شوند.

اثرات بر روی انسان

در جهان سالیانه ۷ میلیون نفر در اثر آلودگی هوا جان خود را از دست می‌دهندکه ۹۰ درصد آنان در کشورهای توسعه یافته هستند. در برخی کشورها تعداد افرادی که در اثر همین عامل جان خود را از دست می‌دهند بیشتر از قربانیان سوانح رانندگی است. این مرگ و میر به‌طور خاص مربوط به آسم، برونشیت، تنگی نفس، سکته قلبی، و آلرژی‌های مختلف تنفسی است

آلودگی هوا به روش‌های گوناگونی می‌تواند آثار زیانبار درازمدت و کوتاه مدتی بر سلامت انسان‌ها بگذارد. تأثیر آلودگی هوا بر افراد مختلف متفاوت است. آسیب‌پذیری برخی افراد در برابر آلودگی هوا بسیار بیشتر از دیگران است. کودکان کم سن و سال و سالمندان بیشتر از دیگران از آلودگی هوا آسیب می‌بینند.

معمولاً میزان آسیب بستگی به میزان قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی زیانبار مانند تماس با آلاینده‌ها و غلظت مواد شیمیایی دارد. صدمات ریوی ناشی از هوای آلوده به اوزون، خطری است که هر ۳ نفر از ۵ نفر با آن روبرو هستند.

متخصصان معتقدند که موادی که از طریق هوای آلوده وارد محیط می‌شوند دارای ترکیباتی هستند که باعث نابودی بافت‌های مختلف بدن خواهد شد. این مواد از طریق ریه، پوست، مخاط بدن، مخاط چشم، گوش، بینی و دستگاه گوارش، وارد بدن شده و باعث تخریب سلول‌های بدن می‌شود. در واقع تجمع این مواد در بدن هنگام آلوده بودن هوا به دلیل داشتن اکسیژن ناپایدار و واکنش با یک سلول، آن را اکسید می‌کند.

ویتامین ای از ویتامین‌های محلول در چربی است که همچون ویتامین ث خاصیت آنتی‌اکسیدان دارد و اثر شیمیایی مخربی را که آلودگی هوا بر بافت‌های بدن وارد می‌کند را از بین می‌برد

باران اسیدی

یکی از آثار و نتایج آلودگی هوا باران اسیدی است. باران اسیدی به پدیده‌هایی مانند مه اسیدی و برف اسیدی که با مقادیر قابل توجهی اسید از آسمان همراه هستند، گفته می‌شود. باران هنگامی اسیدی می‌شود که میزان پی‌اچ آب آن کمتر از ۵٫۶ باشد. این مقدار پی‌اچ بیانگر تعادل شیمیایی به وجود آمده میان کربن دی‌اکسید و حالت محلول آن یعنی بی‌کربنات (HCO3) در آب خالص است. باران اسیدی دارای نتایج زیانبار اکولوژیکی بر سلامتی انسان، حیوانات و پوشش گیاهی دارد.

باران‌های اسیدی از گازهای گوگرد دی‌اکسید و از خانواده اکسید نیتروژن خروجی از دود اگزوز اتومبیل‌ها و کارخانه‌ها ایجاد می‌شود. این گازها در اتمسفر زمین با بخار آب واکنش داده و اسیدهایی مانند سولفوریک اسید و نیتریک اسید را تشکیل می‌دهند.