کسب و کار یک سازمان است که برای فراهم کردن کالا، خدمات یا هر دو به مشتری ایجاد شده است. کسب و کار در اقتصاد سرمایه‌داری حکم‌فرماست، بیشتر کسب و کارها که مالک آنها بخش خصوصی است برای این ایجاد شده‌اند که سودساز باشند و دارایی صاحب‌شان را بیشتر کنند. کسب و کارها می‌توانند ناسودبر باشند یا مالک آنها دولت باشد. از کسب و کاری که چندین فرد در دارایی آن شریک باشند با عنوان شرکت یاد برده میشود، هر چند که این واژه تعریف دقیق‌تری نیز دارد. پترس و پلومن، از صاحب نظران این حوزه، بر این باورند که هر نوع خرید و فروش کسب وکار نیست، بلکه کسب وکار هر نوع تبادل تکرار شونده و تجدید پذیر است. معمولاً کسب و کار در شکل خصوصی آن نمود پیدا می کند که تلاش دارد بر سود بیشتر یا فروش بیشتر تمرکز کند و سهم بیشتری از بازار را به خود اختصاص دهد. اما در شکل دولتی آن بیشتر مشارکت تعداد بیشتری از افراد جامعه اهمیت دارد.
مدلهای کسب و کار
مدلهای کسب و کار، مجموعه ای از مفاهیم استراتژی، بازاریابی، مالی، اقتصادمهندسی و مدیریت تولید و خدمات است که ترکیب و بهره گیری مناسب از آنها، موجب کسب درآمد برای شرکتها و بنگاه های اقتصادی میشود.
یک مدل کسب وکار، منطق محوری سازمان در ارزشآفرینی است که نقش و ارتباط واحدهای سازمان را در تشخیص، تبیین، طراحی، عرضه، و تحقق ارزش در محصول و نیز مناسبات تجاری با مشتری را شکل میدهد. امروزه مدل کسب و کار نقش فزایندهای در موفقیت سازمان در محیط رقابتی برعهده گرفته و از جایگاه ویژه ای در میان متغیرهای استراتژیک سازمان برخوردار شده است.
توسعه فناوری اطلاعات، فرصت های بی شماری را در خلق مدلهای بدیع و بی بدیل کسب و کار فراهم آورده تا مدیران با تغییر آگاهانه، سنجیده و به موقع آنها نقش شایسته ای در موفقیت سازمان ایفا کنند.
پدیده جهانی شدن موجب پیدایش و توسعه مدلهای کسب و کار در بسیاری از صنایع تولیدی و خدماتی شدهاست، به گونه ای که مدیران بسیاری از شرکتها با یک امر ناگزیر در مدیریت مدلهای کسب و کار فعالیت خود در هر گوشه ای از جهان و متناسب با مقتضیات آن منطقه شده اند.
توجه روز افزون به امر خصوصی سازی و توسعه آن در کشور، نقش و اهمیت مدلهای کسب و کار را بیش از پیش برجسته تر کردهاست و موجب ایجاد حرکتهای تازه ای حتی در سازمانهای دولتی شده است. مدلهای نوین کسب و کار که شرکتها و سازمانهای بزرگ در عرصههای مختلف برگزیده اند، تاثیرات گسترده ای بر پیکربندی بخشهای گوناگون صنعت و خدمات و همچنین بنگاههای کوچک و متوسط خواهد گذاشت.
منبع: گاهنامه علمی پیچ؛ شماره اول، نویسنده: صابر مرادی