دیجیتال مارکتینگ
اصطلاح بازاریابی دیجیتال یا دیجیتال مارکتینگ (Digital Marketing) از دو دهه پیش تاکنون به عنوان زیرمجموعه‌ای از مدیریت بازاریابی و نیز مدیریت تبلیغات مورد اشاره قرار می‌گیرد.
اما با توجه به توسعه فناوری اطلاعات طی سالهای اخیر، افزایش متوسط زمان آنلاین بودن کاربران، استفاده گسترده از موبایل و افزایش ضریب نفوذ اینترنت در جهان، امروزه به عنوان یک دانش و تخصص مستقل مورد توجه قرار می‌گیرد. امروزه رشته دیجیتال مارکتینگ در دانشگاه‌ها جای خود را باز کرده و حتی حتی دانشگاه‌های متعددی در جهان دیجیتال مارکتینگ و بازاریابی اینترنتی را در سطح کارشناسی ارشد ارائه می‌کنند.
رشته دیجیتال مارکتینگ در ایران هم به رغم برخورد سرد دانشگاه‌ها، مسیر توسعه‌ی خود را طی کرده و انتظار می‌رود در آینده جای خود را در دوره‌های رسمی مدیریتی (مثلاً دوره MBA در مقطع کارشناسی ارشد) باز کند.
تعریف بازاریابی دیجیتال
در مورد معنای دیجیتال مارکتینگ اتفاق‌نظر وجود ندارد. افراد مختلف اصطلاح دیجیتال مارکتینگ را به معانی متفاوتی به کار می‌گیرند. اما به نظر می‌رسد بیشتر کسانی که اصطلاح بازاریابی دیجیتال را به کار می‌برند، یکی از دو مفهوم زیر را مد نظر دارند:
دیجیتال مارکتینگ | رویکرد اول
در این رویکرد، معنی دیجیتال مارکتینگ را بر اساس معنای مارکتینگ تعریف می‌کنند. به این شکل که می‌گویند: هر کاری در بازاریابی انجام می‌شود، اگر با ابزارهای دیجیتال انجام شود، بخشی از بازاریابی دیجیتالی است.
- آیا تبلیغات بخشی از بازاریابی است؟ وقتی هست، پس تبلیغات با ابزارهای دیجیتال، بخشی از بازاریابی دیجیتال است.
- آیا تحقیقات بازار بخشی از بازاریابی است؟ وقتی هست، پس تحقیقات بازار با ابزارهای دیجیتال، بخشی از بازاریابی دیجیتال است.
- آیا بررسی رفتار مصرف کننده بخشی از بازاریابی است؟ وقتی هست، پس بررسی رفتار مصرف‌کننده با استفاده از ابزارهای دیجیتال، بخشی از بازاریابی دیجیتال است.
پس به طور کلی، اگر بخواهیم وظایف دیجیتال مارکتر را بشناسیم و بدانیم دیجیتال مارکتینگ شامل چیست، کافی است وظایف یک کارشناس بازاریابی را بررسی کنیم و همان کارها را با استفاده از ابزارهای دیجیتالی انجام دهیم.
اما این تنها رویکرد موجود برای مشخص کردن مفهوم دیجیتال مارکتینگ نیست. رویکرد دیگر این است که دیجیتال مارکتینگ را به عنوان مجموعه‌ای از ابزارها و تکنیک‌ها می‌شناسند. بسیاری از سایت های آموزش دیجیتال مارکتینگ، از جمله سایت HubSpot که از سایت های معتبر در حوزه بازاریابی دیجیتال و استراتژی محتوا محسوب می‌شود، از این رویکرد استفاده می‌کنند:
دیجیتال مارکتینگ | رویکرد دوم
به جای این که بخواهیم از معنی دیجیتال مارکتینگ حرف بزنیم، کافی است ابزارها و تکنیک‌های دیجیتال مارکتینگ را فهرست کنیم. آن وقت می‌توانیم بگوییم: دیجیتال مارکتینگ یعنی همهٔ این ابزارها و کارهایی که با این ابزارها انجام می‌شود.
با این روش، می‌شود گفت دیجیتال مارکتینگ یعنی تسلط بر مجموعه‌ای از ابزارها و تکنیک‌ها؛ از سئو و ایمیل مارکتینگ گرفته، تا استراتژی محتوا و استفاده از سوشال مدیا. از تبلیغات کلیکی و بازاریابی موبایلی گرفته، تا تولید محتوا و افیلیت مارکتینگ در فضای دیجیتال.
ما در متمم می‌کوشیم ترکیب دو تعریف را مد نظر قرار دهیم. چون این دو تعریف از بازاریابی دیجیتال، با یکدیگر تعارضی ندارند و می‌شود آن‌ها را کنار هم قرار داد. منابع متعددی هم به سراغ این نوع تعریف‌های ترکیبی رفته‌اند (+):
دیجیتال مارکتینگ | تعریف مورد استفادهٔ متمم
بازاریابی دیجیتال شامل همهٔ ابزارها و فعالیت‌هایی است که برای بازاریابی محصولات و خدمات مورد استفاده قرار می‌گیرد؛ به شرطی که این فعالیت‌ها در بستر دیجیتال (وب، اینترنت، موبایل، واقعیت افزوده، واقعیت مجازی و …) انجام شوند.
ابزارهای بازاریابی دیجیتال یا دیجیتال مارکتینگ
موارد زیر نمونه‌هایی از ابزارهای بازاریابی دیجیتال محسوب می‌شوند و انتظار می‌رود یک دیجیتال مارکتر بر آن‌ها مسلط باشد:
بازاریابی توسط موتورهای جستجو (SEM) [شامل ترافیک ارگانیک و خریداری شده]
بهینه سازی برای موتورهای جستجو (سئو)
بازاریابی محتوا (Content Marketing)
بازاریابی درونگرا (Inbound Marketing)
بازاریابی شبکه های اجتماعی (Social Media Marketing)
استراتژی محتوا (Content Strategy)
تبلیغات بر اساس کلیک (PPC)
اینفلوئنسر مارکتینگ (Influencer Marketing)
تبلیغات بنری (Banner Advertising) و تبلیغات همسان (Native Advertising)
ایمیل مارکتینگ
بازاریابی موبایلی یا موبایل مارکتینگ (یا اصطلاح قدیمی آن: تبلیغات موبایلی)
بازاریابی از طریق همکاری در فروش (Affiliate Marketing)
تولید محتوا
بازاریابی ویروسی دیجیتال (Digital Viral Marketing)