پردیس فناوری کیش_ طرح متخصصین صنعت و مدیریت_ گروه رشته های مهندسی و صنعتی و گروه مدیریت
لجستیک مشارکتی یا لجستیک چند طرفه یا Party Logistics یعنی حمل و نقل مشارکتی یا مدیریت جابه جایی کالاها از طریق همکاری؛ با گسترش تکنولوژی و خرید و فروش‌های اینترنتی به شدت نیاز به یک روش حمل و نقل مناسب با نیاز مشتریان احساس می‌شد. به همین منظور لجستیک مشارکتی یا چند طرفه ایجاد شد.
و اما؛
ما تعریف مختصری از انواع لجستیک های چند طرفه خواهیم داشت.
لجستیک طرف اول
لجستیک طرف اول یا به انگلیسی ۱PL یک شرکت یا یک شخص است که کالا، محموله یا محصولی را از نقطه (الف) به نقطه (ب) حمل و جابه‌جا می‌کند. ارائه دهنده لجستیک طرف اول، هم فرستنده محموله و هم دریافت‌کننده آن است. ارائه دهنده لجستیک طرف اول می‌تواند، تاجر واردکننده، صادرکننده، عمده فروش، خرده فروش یا توزیع‌کننده یا حتی خانواده یا شرکتی که از یک مکان به مکان دیگر نقل مکان می‌کنند باشد؛ میتوان نتیجه گرفت هر فردی که محصولی را از محل اولیه آن به محلی جدید جابه‌جا کند به عنوان لجستیک طرف اول در نظر گرفته می‌شود.
لجستیک طرف دوم
لجستیک طرف دوم یا ۲PL یک شرکت یا یک شخص است که مالک وسایل نقلیه است و مشخصه اصلی آنها دارایی محور است. آنها با اجاره، مالک بودن یا چارتر کردن خطوط هواپیمایی، کشتی‌ها و خطوط زمینی (وانت‌ها و کامیون‌ها) به ارائه خدمات می‌پردازند.
شرکت‌های خطوط هوایی که هواپیماهایی را تحت مالکیت یا در اجاره خود دارند و شرکت‌های حمل‌ونقل زمینی بار که کامیون‌هایی را تحت مالکیت یا در اجاره خود دارند نمونه‌های بارزی از ۲PL ها می‌باشند.
برای مثال برای حمل و نقل هوایی:
چارترکننده: به آژانس‌ها و دفاتر خدمات مسافرتی که بخشی یا همه صندلی‌های یک پرواز با تخت‌های هتل را اجاره می‌کنند، چارترکننده می‌گویند.
چارتردهنده: به آن شرکت هواپیمایی (ایرلاین) یا هتلی که صندلی‌های پرواز و تخت‌های اتاق‌هایشان را اجاره می‌دهند، چارتردهنده می‌گویند.
شرکت هایی مثل Fedex را در حوزه حمل و نقل میتوان مثال زد.
لجستیک طرف سوم
شرکت‌های لجستیکی طرف سوم یا به‌اختصار ۳PL به شرکت‌هایی گفته میشوند که سازمان‌های تولیدی یا خدماتی بخشی و یا کل امور لجستیکی خود را به آنها برونسپاری می‌کنند. این شرکتها معمولاً در حوزه های حمل‌ونقل و انبارداری متخصص هستند و قادرند خدمات خود را با انواع مختلف و متنوعی از محصولات منطبق سازند. کارکرد اصلی ۳PL ها مبتنی بر توزیع فیزیکی کالا و خدمت است.
لجستیک طرف چهارم
این نسل از ارایه‌دهندگان خدمات لجستیکی به‌صورت یک تشکیلات مستقل است که اساس آن نه بر پایه دارایی‌های سرمایه‌ای خدمات لجستیکی (مثل وسایل حمل‌ونقل و نگهداری) بلکه از نوع یکپارچه‌کنندگی است که منابع، قابلیت‌ها و فناوری‌های سازمان خود را با سایر شرکتها و سازمان‌ها (شامل تولیدکنندگان، توزیع‌کنندگان و حتی شرکت‌های ۳PL را یکپارچه کرده و از این طریق، راه‌حل‌های مدیریت زنجیره تامین جامع را برای مشتریانش طراحی، ایجاد و اجرا می‌کند.
KAP نمونه شناخته شده‌ای از ارایه‌دهندگان خدمات لجستیکی طرف چهارم است که با دسترسی که به شرکت‌های حمل‌ونقل ملی و بین‌المللی دارد از طریق ارایه خدمات مشاوره‌ای و سازماندهی مجدد خدمات لجستیکی و تدارک مناسب باعث کاهش هزینه‌های لجستیکی مشتریان خود می‌شود. شرکت KAP بیشتر تاکید خود را بر شکل‌دهی محصولات، بازمهندسی فرایندهای بسته‌بندی و مونتاژ، همچنین باز سازماندهی فرایند توزیع گذاشته است و از این طریق غالبا باعث بهبودهای قابل‌توجهی بدون نیاز به استفاده از فناوری‌های پیچیده و زیاد برای مشتریان خود می‌شود.
لجستیک طرف پنجم
ارائه دهندگان خدمات لجستیکی طرف پنجم، تقاضاهای مختلف ۳PL ها و اعضای مختلف زنجیره تامین را در یک ظرفیت حجیم تجمیع و یکجا می‌کند تا از این طریق آنها بتوانند با مذاکرات دوجانبه امکان توافق روی نرخ‌های مطلوب‌تری با شرکت‌های حمل‌ونقل (زمینی، دریایی، هوایی) داشته باشند. این نسل از ارایه‌دهندگان خدمات لجستیکی همچون نسل قبل (چهارم) بر پایه دارایی‌های سرمایه‌ای نبوده بلکه تلاش می‌کنند تا خدمات خود را در یک بستر الکترونیکی ارایه دهند. ویژگی کلیدی ۵PL ها تلاش آنها برای ایجاد همکاری مشارکتی بین اعضای یک زنجیره تامین با شرکت‌های لجستیکی به‌منظور حداکثر بهره‌برداری از ظرفیت‌های موجود با ایمن‌ترین و کم‌هزینه‌ترین راه‌حل ممکن می‌باشد.
شکل‌دهی عمده‌فروشان مجازی برای یک سیستم توزیع، یکی از فعالیت‌هایی است که توسط ۳PL ها می‌تواند ارایه شود. این خدمت به‌خصوص برای بنگاه‌های کوچک و متوسط (SMEها) فضایی را فراهم می‌کند تا بتوانند علاوه بر فروش محصولات خود به عمده‌فروشان واقعی داخلی، از طریق عرضه محصولات خود توسط این عمده‌فروشان مجازی در بازارهای صادراتی و بین‌المللی نیز حضور داشته باشند.
کارکرد اصلی ۵PL بیشتر برای زنجیره‌های تامین بین‌المللی بوده و باعث کمرنگ شدن نقش مرزهای کشورها در مراودات و تجارت جهانی میشوند.
همه این قصه ها رو بگذاریم کنار… فرق این نوع لجستیک با طرف چهارم بر پایه داده و تجارت الکترونیک بودن آن است.
و در نهایت جمع بندی انواع لجستیک های چندطرفه به این شکل است:
